W obliczu narastających problemów z odzyskiwaniem należności coraz większe znaczenie zyskuje możliwość zawarcia ugody z dłużnikiem. Umożliwia ona wierzycielowi skuteczne zakończenie sporu bez ponoszenia nadmiernych koszty postępowania sądowego, a dłużnikowi pomaga uniknąć eskalacji problemu i negatywnych konsekwencji wpisu do rejestru. W poniższym artykule zostaną omówione kluczowe aspekty związane z ugodą w procesie windykacja: od podstawowych założeń, przez momentyczne korzyści, aż po praktyczne wskazówki dla wierzycieli.

Podstawowe założenia ugody z dłużnikiem

Ugoda stanowi szczególny rodzaj porozumienia pomiędzy stronami: dłużnikiem i wierzycielem. Jej głównym celem jest wypracowanie satysfakcjonujących warunków spłata, które z jednej strony zminimalizują straty osoby posiadającej roszczenie, z drugiej zaś – pozwolą dłużnikowi uniknąć dalszych postępowań. W praktyce ugoda może przyjmować postać:

• zmiany harmonogramu płatności (raty, odroczenie),
• zmniejszenia kwoty należności (częściowa umorzenie odsetek),
• rozłożenia zadłużenia na dłuższy okres lub wprowadzenia kar umownych w razie nieterminowych wpłat.

Elementy, które powinny znaleźć się w każdym porozumieniu, to:

• dokładna kwota objęta ugodą,
• terminy kolejnych wpłat,
• konsekwencje braku dotrzymania warunków (np. przepadek ustalonych ulg),
• określenie procedury rozwiązywania ewentualnych sporów.

Umowa ugodowa powinna być podpisana przez obie strony i zawierać klauzulę o zrzeczeniu się dalszych roszczeń po spełnieniu warunków. Zapewnia to wierzycielowi tytuł wykonawczy bez konieczności prowadzenia procesu sądowego.

Kiedy warto zawrzeć ugodę

Decyzja o zaproponowaniu ugody powinna być poprzedzona analizą potencjalnych ryzyko i korzyści. Należy wziąć pod uwagę:

• prawdziwą zdolność płatniczą dłużnika,
• wysokość przewidywanych kosztów sądowych i egzekucyjnych,
• czas, który zajmie uzyskanie tytułu wykonawczego i rozpoczęcie czynności komorniczych,
• możliwość utraty wartości odzyskiwanych aktywów (np. sprzedaż ruchomości w drodze licytacji).

Ugoda bywa szczególnie opłacalna, gdy dłużnik wykazuje realną chęć regulowania zobowiązania, ale napotyka na okresowe problemy finansowe. W takich sytuacjach krótkoterminowe ustępstwa zyskują na efektywność, a obie strony mogą zyskać więcej niż w przeciągającym się procesie sądowym.

Warto rozważyć ugodę, gdy:

• kwota roszczenia jest stosunkowo niewielka, a koszty windykacji mogłyby ją przewyższyć,
• istnieje ryzyko upadłości dłużnika, co znacznie obniża szanse na pełną spłatę,
• wierzyciel zależy na utrzymaniu dobrych relacji biznesowych z dłużnikiem.

Przebieg procedury windykacyjnej i rola ugody

Proces odzyskiwania należności zazwyczaj przebiega w kilku etapach:

• wezwanie do zapłaty (monity pisemne, wezwania telefoniczne),
• negocjacje telefoniczne lub spotkanie twarzą w twarz,
• wezwanie przedsądowe (ostrzeżenie o skierowaniu sprawy na drogę sądową),
• wniesienie pozwu do sądu, uzyskanie nakazu zapłaty,
• egzekucja komornicza.

Ugoda może być wypracowana na każdym z powyższych etapów, jednak najbardziej korzystne jest zawarcie jej przed formalnym wytoczeniem ciężkiej artylerii prawnej. W momencie otrzymania wezwania przedsądowego często dochodzi do zaostrzenia relacji, co zmniejsza skłonność dłużnika do współpracy. Propozycja porozumienia przed skierowaniem sprawy do sądu może zwiększyć szansę na polubowne rozwiązanie.

W trakcie negocjacji kluczowe jest precyzyjne ustalenie warunków płatności. Negocjator powinien dysponować zestawieniem sald, harmonogramem odsetek i kosztów dodatkowych, aby z łatwością wyliczyć optymalną formułę ugody. Ważna jest także dokumentacja korespondencji – każda decyzja dłużnika powinna zostać potwierdzona na piśmie.

Jeżeli dłużnik nie wywiąże się z ustaleń ugody, wierzyciel zyskuje możliwość natychmiastowego przejścia do etapu sądowego, bez konieczności oczekiwania na uprawomocnienie się pierwszego wyroku, co pozwala zaoszczędzić czas i środki.

Praktyczne wskazówki dla wierzycieli

Poniżej kilka porad, które zwiększą skuteczność podejmowanych działań windykacyjnych:

• Przygotowanie dokumentacji: dokładne zestawienie faktur, potwierdzeń płatności i wezwań;
• Profesjonalne wsparcie: korzystanie z usług specjalistów ds. windykacji lub kancelarii prawnych;
• Elastyczność: gotowość na kompromis w kwestii rozłożenia spłaty na raty;
• Eskalacja: stopniowe zwiększanie nacisku – od wezwań pisemnych, przez mediacje, aż po postępowanie sądowe;
• Monitorowanie i raportowanie: stały nadzór nad wpłatami i regularne informowanie strony przeciwnej o stanie zadłużenia;
• Negocjacje: umiejętność prowadzenia rozmów z uwzględnieniem psychologii dłużnika;
• Dokumentowanie porozumień: każda zmiana warunków powinna być utrwalona w formie pisemnej, z podpisami obu stron.

Zawierając ugodę, wierzyciel minimalizuje ryzyko całkowitej utraty środków na skutek przedłużających się postępowań. Dobrze skonstruowana umowa ugodowa stanowi dla obu stron bezpieczną alternatywę wobec kosztownego procesu sądowego, zapewniając jednocześnie legalne i sprawne zakończenie konfliktu.